Тиште, тӱвыра да историй кеч-могай калыкын тӱҥжӧ улыт. Тидым ятыр курым ончычак умыленыт: Ожнысо Индийыште филологийым посна шанче семын вияҥдаш тӱҥалме. Варажым Греций, Рим тышке ушненыт. «Филологий» шомак «мут деке йӧратымаш» семын кусаралтеш, вес возымаште тиде ойым «мутын йолташыже» манын кусарыме. Посна калыкын але этносын йӱлаже, илышыже нерген возымо материалым мемнан эра деч ончыч ІІІ курымышто возымо улмаш. Европыш филологий науко ХVII курымышто толын, а Российыште официал термин семын ХIХ курымышто пурен. 1853 ийыште Санкт-Петербургысо кугыжаныш университетыште историй да филологий факультетым  почмо.

Филологын кечыжым йылмым, сылнымутым, историйым школ, кыдалаш да кӱшыл тунемме заведенийлаште туныктышо, студент, кусарыше, журналист, книгагудо пашаеҥ-влак палемдат. Писатель, поэт, артист-влакланат 25 ага – пайрем кече. Икманаш, йылмым пагалыше да аклыше кажне еҥ, кӧ шкенжым мутын йолташыжлан шотла, тиде кечым пайремла.

Пайрем дене, йолташ-влак! Калыкын поянлыкшым – йылмыжым, йӱлажым да эртыкшым – аралыме да вияҥдыме пашада тӱвыргӧ саскам пуыжо.