Калык куштымаш – калык сымыктышын акретле тӱсшӧ, койышыжо. Тудо калыкын эртыкше нерген каласкала, йӱлажым почеш.
Марий калыкынат кажне пайремлан шке мурыжо, куштымашыже улыт, кызытсе мартеат аралалт кодыныт.
Тӱрлӧ вере илыше марий калыкын – шке куштымашыже, тӱвыраже.
Пошкырт марий-влак «Кандыра» куштымаш гоч тӱняумылымашыштым почыт. Виче марий «строй» дене лывыргын кышта. Татартстан кундем Элнет марий-влак йолташым кидпӱаныш налын, ваш ончалын пӧрдыт. Одо кундем Ныргында ялын ӱдыржӧ-влак сӱан сем почеш лывыла куштат.
Курыкмарий куштымашыште лудын койыш-кучышыжым «лудаш» лиеш: ӱдыръеҥын вуйым савыралмыже, кидшым шулдырла лупшалмыже, лывырге движенийым ыштымыже гочын тиде палдырна.
Олыкмарий-влакын куштымашышт кугу тӱшка дене эрта, тыгодым такмакым мурат, тӱрлӧ семӱзгарым кучылтыт. Ожнырак кӱсле, шӱвыр дене шоктымо почеш тавалтеныт, варажым тӱҥ шотышто гармонь, тӱмыр ончыко лектыныт. Тӱҥ шотышто кругым ыштен куштеныт, тыгак линейный манме куштымашыштат уло.
Марий калык кушташ йӧрата. Тидыжым марий кундемыште да марий калык илыман Российысе регионлаште усталык коллектив-влакын почылтмышт да калык тӱвырам, йылмым вияҥдымаште кугу надырым пыштат.