Фойе мучко, сӱан оҥгырым кидыштыже рӱзен, Савуш куржеш: «Шорыкйол толеш, шорыкйол толеш, чумыргыза чылан! (Залыште кычкырен, онгырым рӱзен «Пӧрт» могырыш куржеш. Оҥгыр йӱкеш оза кугыза пӧртшӧ гыч ваштарешыже лектеш.)
Оза кугыза. Кӧ эрден-эрак лӱшка? Тыйже кӧ улат? Мӧчӧр-Савуш улат мо? Мом кычкырен куржталат?
Савуш. Тудо улам, тудо улам. Изижге-кугужге помыжалтса! Ялышкына Шорыкйол пайрем толын! (Залышке кычкырен.) Шорыкйол пайрем дене чыладамат саламлем! Салам лийже!
Тидын годым Васли кугыза, куваже, ӱдыр-рвезе-влак, мӧчӧр-влак, гармончо мурен-мурен оза кугыза ден кува деке лишемыт. Мӧчӧр-влак, чылаштым тӱкален, Озавате деке куржын толыт.
Мӧчӧр-влак. Кувай, ик пача, ик пача, ик пача.
Озавате. (Пӱкшым шаралтен колта.) Ой, кара-шамыч толынытыс, чечас пӱкшым луктам. Теве, теве, мӧчӧр иге-влак, теве пӱкшым йӧршын ом чамане, кочса, кочса погыза (кок гана шавалтен колта).
Васли кугыза. Ну, оза, ты марте могай сомылым шуктен толынат, ончыкто.
Озакугыза. Айста (зал могырыш ончыкта) пакчашке лектына, мыняр лум каваным каванлен улына, ончал толына. (Оза кугыза, кара-влак залыште улшо калык дене саламлалт коштыт. Ик ий жапыште могай сомылым шуктеныт улшо калык дечын йодышт коштыт. Вара пӧртылмеке озалан ойлат)
Васли кугыза. Ну, Микал шольо, телылан сай ямдылалтынат коеш. Пакча тич лум каванат шуко уло, имнетын тержат пеш пеҥгыде, портышкемымат шуко ыштенат. Икманаш, сай сурт оза улат улмаш.
Васли кува. Озавате ончыкто, шке мастарлык кид пашатым. Ончал колтем.
Озавате. Яра шинчен омыл, шуко межым шӱдыренам, 12 пар носким, пижым пидынам, ӱдыремат яра шинчен огыл, теве тӱрым тӱрлен. (шыпрак) Адак вет вуеш шушо ӱдыр, туныктыде ок лий (тӱрым, носки-пижерге-влакым ончыктылеш).
Васли кува. Пеш тыршенат, коеш, ешет телым кылмен кошташ огеш тӱҥал.
Оза кугыза. Толза, родем-влак, Шорыкйол кара-шамыч, ӱстелтӧрыш шичса, кинде-шинчалым пурлза, мӱй пӱрым теве подылза.
Озавате. (Йӱктышыла-пукшышыла кара-шамыч деч йодыштеш.) Вара, теже, мӱндыр велым толында мо?
Васли кугыза. Пеш мӱндыр гыч толын улына, тӱрлӧ калыкым ужын улына. Юл вӱд гоч кужу пасу гоч толшо улына. Корнышто сайжымат, осалжымат шуко ужаш вереште. Ялда изижак огыл, сурт-пече-шамычат шукыжо пеҥгыде улыт.
Озакугыза. Колхозшо эше пашам ышта. Но рвезе калык пеш шукын ӧрдыжыш пашам ышташ коштыт.
Озавате. (Кугешнен ойла.) Мемнан дек йӧра пурен улыда куанымем дене муралтен колтем гын тореш огыда лий дыр? (Сий ӱстел озан унам вашлийын мурыжым мура)
Сий ӱстел озан унам вашлийын мурыжо.
Тӧрза гына тӱреш вӱдым шындышым,
Шӱшпык иге толын йӱжӧ манын
Арня годсек сийым ямдылышым,
Чевер родем толын кайже манын
Пакчашкемат легылдальым,
оҥгырымат рӱзальым,
Шаланалше мӱкшигемым чумыралаш.
Арня гына годсек сийым ямдылышым
Шаланалше родо-влакем чумыралаш
Ваштар гына тагынат-вичкыж гынат тагынат,
Лоҥылденат моштем гын, йора ыле.
Ӱжылденат кондалме родем-шамычем
Пукшен- йӱктен моштем гын, йӧра ыле.
Курык гычын курыкыш мераҥ кудалеш,
Ида лӱял манылден сӧрвалем
Ӱжылденат кондымо родо-шамычем
Йӱза-кочса манылден сӧрвалем
Васли кугыза. Пеш сай муро. Ужамат, Настачи, Шорыкйоллан, сайын ямдылалтын улыда, чесат пеш тичмаш, пӧрт кӧргыштат арвер шке верыште.
Савуш. Пеш кожмак улат, Озавате, пеш тыршенат, молодец. Те шке пашада дене мемнам пеш куандарышда. Чыла марий калык тыге тыршаш тӱҥалеш гын, пеш сай лиеш ыле.
Озавате. Туге-туге, тудо, Васлий Кугыза, Савуш, гармончо – ынде шке койышдам ончыктыза. Мурыза-куштыза а мый кӱлеш гын пырля кушталтена. (Гармончо — тошто марий куштымашым шокталта, кажне персонаж кушта Оза-влакымат кушташ луктыт.)
1.Тошто марий куштымаш.
2. Йошкар-Ола вел куштымаш
3. Шернур вел куштымаш
Васли кугыза. Уф, ноен пыташат тыге лиеш, тау чесланда. Кугу унам ыштымылан пеш кугу. Тау озаватылан да озакугызалан, ӱстембалне чесда эре лыҥ лийже! (Каяш тарванат.)
Оза кугыза. Шогыза, шогыза, Васли кугыза, Савуш, (залышке) ида вашке мемнан деч каяш. Шогыза, кутырыза пошкудо-шамыч дене (тидын годым йӱшӧ еҥын муро йӱкшӧ шокта. Ондре пурен шогалеш, тудо подылшо. Чыланат шып улыт.)
Ондре. Мо-мо тыште тыгай ыш-шталтеш? Тидыже м-могай шорык ш-шамыч толыныт? (Чылаштым ончыштеш.) Начи, тидыже т-тыяк улат дыр? Ик штопкым пу, а, мокмыр витара.
Озавате. Эх, тый, пошкудо улат, пошкудетымат от пале. Чыла ынде вет аракалан вашке ужалет, пашашкат от кошт, ешетат тылат верч орлана.
Васли кугыза. Шого, шого. Ондре улам маньыч? Тол-ян тышке (Парняж дене удыралеш). Чечас мокмыретым луктына (кӱзанӱштым луктеш)
Ондре. (Тидым ужын, лӱдын.) Мо, тый, кочай, ушет каен мо? (Еҥын шеҥгек шылаш тӧча, Васли кугыза да кара-влак чыланат почешыже тарванат. Залыште изиш куржталмек, содыки, кучен кондат да мутым куча).
Васли кугыза. (Оҥжым пӱтырен кучен.) Умбакыжат йогыланаш тӱҥалат? Ешет верч тыршаш тӱҥалат? Пашашке пурет?
Ондре. (лӱдын) П-пашаже уке гынже м-мом ыштем?
Васли кугыза. А, паша уке? (Эшеат чотрак рӱза.)
Ондре. Йӧра, йӧра, ит кыре, пашаш кошташ тӱҥалам, Юмо гай лийза тольык ида кыре, пилорамыштат теве паша уло, каем, каем, ида кыре.
Васли кугыза. Ну йӧра, мутетлан ӱшанем, кызытеш кай мӧҥгышкет, (залыш ончалын) кӧм эше туныкташ кӱлеш, кӧ алди-булди перныл коштшо уло тендан коклаште?
Васли кугыза. (Озакува ден кугыза дек ончалын.) А шаҥгысе йодышланда вот кузе ойлем: ончыклык илышда нерген тыге ойлаш кӱлеш: (залышке) ме, марий- влак, шкенан верч тиде илышыште чот шогышаш улына, тунам веле илышна сай лиеш, йоча-влакнамат чот туныктен шогышаш улына, кугезе коча ден ковам ынышт мондо, теве Ондре семын, тӱрлӧ осаллан ынышт тунем.
Савуш. А киндына шуко лийже манын пасум яра шогыкташ огеш лий: куралын, тырмален, пырчым ӱден, – чыла шот дене ыштыман тунам вольыкат тӱлен толеш, ешыштат улан илыш лиеш!
Озакугыза. Васли кугызай, кара-влак, пеш чын ойлышда (чыланат: туге, туге- чын, чын маныт).
Озакува. (фойеште «Чон Онгырын» весела муро йӱк шокта «Йошкар йолан кедыжым») пошкудына-влак мемнан дек унала толыт (залыш мурен пурат. Васли кугыза да кара-влак чыланат вашлийын, пырля чӱчкалтат, мыскара семын чиемыштым ончыштыт, шовычыштым тӱкалат. Пар ден шогалын кушталтат.)
Савуш. (оҥгырым рӱзалта, кушталтен налеш) Ух, вет, чисте настояший мари вате-шамыч улыт. (Мыскара семын кидше дене фигурым ыштен ончыкта.)
Васли кугыза. (Мыскара семын.) Шӱвылетым ӱштыл, йоген лектеш.
Савуш. Нине тулачем-шамыч дене кушталтен колтымем веле шуэш.
Муро-влак йоҥгат.
1. «Чоткыдо улам»
2. «Шорыкйол толеш пура йӱаш»
Озавате. Пошкудем-влак, вате-влак, толза ӱстел дек. Тамлыза мелнам, когыльым, мӱй пӱрым подылза.(Кочмо амалым ыштат.)
Ик вате. Ожно ковам ойла ыле, пундышышто лум возын гын йомакым колташ лиеш. Тугеже колыштса. (Йомакым ойлат.) Йомак умбак мый тембак, катык кӱмыж коҥгамбак.
Вес вате. Тиде пайрем годым ӱдыр-шамыч пеш чот мужедыныт. Кӧлан мужед пуаш.
Ик мӧчӧр. Мылам, мылам, кокай.
Вес мӧчӧр. Мыламат, кокай мужед пу, тений ӱдырым налам мо?
Озакугыза. Вате-влак, йомаклен шинчаш пеш сай, вара мужедыда. Кап-кылым лывырташ. Шорыкйол пайремым веселан вашлияш кӱлеш! Гармончо, шокталте! Васлий кугыза, айста кушталтена!
1. Морко вел марий куштымаш.
2. Урал вел марий куштымаш
3. Медведево вел марий куштымаш.
Васлий кугыза. Куштымаш тиде ик паша, а вес пашам мый палынем ыле: (Зал дечын йӱла нерген йодыштеш.) Шорыкйол годым могай йӱлам шуктеныт? (Ӱдыр-шамыч мужедыныт, ойӧрӧ йӱлам шуктеныт.) Мом эше ыштеныт? Паледа, паледа, аман. А эше мый ешарем: Шорыкйол годым кажне суртоза пайрем лӱмеш еш кумалтышым эртарен. Икымше кечынак ӱдырсий йӱлам шуктышо ӱдыр-влак сурт еда коштыныт. Нуно сурт оза-влакым У ий дене саламленыт, еш пиалым, озанлык вияҥмым, шорык ешаралтмым сугыньленыт. Теве тыгай мурым оза ватылан да ешыжлан мурен коденыт
«Идым печет – ныл угылет».
Идым печет — ныл угылет,
Идым пече кӧргӧ каванан лийза.
Тошкем кӧргӧ — ныл угылет,
Тошкемет кӧргӧ мӱкшан лийза.
Вӱта кӧргӧ ныл угылет,
Вӱтада кӧргӧ вольыкан лийза.
Клат кӧргӧ-ныл угылет,
Клат кӧргӧ киндан-поган лийза.
Сондык кӧргет — ныл угылет
Сондык кӧргет — ныл угылет,
пӧртда тичак ешан лийза.
Кудыр ӱпан куд эргым ыштыза
Вияш ӱпан вич ӱдырым ыштыза.
Латкок тулар-тулачан лийза,
Калыклан пагалыме те лийза!
Савуш. Кокай-влак, пеш сылне мурым мурышда. А те паледа, изиракем годым акамыт тыгай модыш дене модыт ыле: «Ний кучен». Паледа мо, тыгай модышым? Ода пале гын, чечас туныктен, ончыктена. Ик могырыш каче-влак шогалыт иктаж 5-6 каче, а вес могырыш-ӱдыр-влак. А мый кандыран покшелжым кучем. Ик могырым каче-влак кучат, вес могыр кандыран мучашыжым ӱдыр-влак кучат. Чылан кучен шуктымеке мый покшел кандырам колтем. Ынде ончена: могай каче шемалге, ошалге – ӱдырлан логалын, тугай тӱсан марийже лиеш. (Кандыра кучышо-влак пар дене шогалын марла куштышаш улыт.) Мӧчӧр-шамыч, толза, тышке. Погынышо-влаклан курыкмарий куштымашым куштен ончыктыза. (Чылан куштат.)
1. Курык марий куштымаш.
2.Номер.
3. Номер.
4. Эрвел марий куштымаш
Озавате. Васли кугыза, тыгай пайремыште эше корзинкам вуйыш упшалын мужедыныт: ӱдыр-влак упшалын лектыныт корнышко, да вученыт: могай еҥым вашлийыт: шемалге, ошалге – ончыкылык пелашышт тыгай сынан лийшашлык ман ӱшаненыт.
Тиде модыш дене залыште улшо калык дене модыт.
Мучашлан пар-шамычым палемдат.
Озавате. Шорыкйол пайремыштына шочмо кечым палемдыше-влакат улыт.
«Шочмо кече» йыжыҥ. («Шочмо кече» муро музыкальный фон семын кая.)
Васли кугыза. Родем влак, мемнан _____________________________ шочмо кечыжым палемден. (ӱжына микрофон дек лишке толаш) Тыланена тыланда тумо гай пеҥгыде тазалыкым, коштмо корныштыда вияш йолгорным, шийвундыда шукырак лийже, пашаштыда «Карман курык» гай тӱвыргӧ лектыш, Онар гай патыр лийза! Тудын лӱмеш «Вената» дуэт мурпӧлекым ышта.
1. Эстрада сем.
2. Вальс. Вальсышке ӱжына.
Шляпа дене парым кычалын модмаш. Музык пытымылан кӧ дене шляпа кодеш, тудо муралтен пуа, але кушталта.
3. Волжский вел куштымаш.
4. Киров вел марий куштымаш муро.
Озавате. А ынде мый тыланда «Шорыкйол йодыш» конкурсым темлем.
Конкурс. «Шорыкйол йодыш».
Васли кугыза.
1. Марий-шамыч молан лум каваным ыштеныт? (мыняр лум орам пасушто ыштеныт, тунарак каван кинде шурным тӱред налаш шоненыт.
2. Шорыкйол пайремым тошто йӱла почеш кунам эртареныт? (22 декабрьыште, у тылзе шочмеке.)
3. Тиде пайрем годым марий-шамыч могай ойӧрым эскереныт?
(Ургаш, тӱрлаш, вургемым мушкаш, неле пашам ышташ ок лий улмаш.)
Оза кугыза. Те, чылажымат паледа улмашын, палыше-влак лӱмеш Кельмаксола вел марий куштымашым куштена. Тиде куштымаште эн сай куштышо парым ойырен налын, пӧлекым пуэна.
1. Кельмаксола вел марий куштымаш.
Озавате. Шорыкйол пайремда пиалан лийже, поян лийже, мландевалне Юмо мом пуэн – чыла сайже мемнан кидыште лийже! Пайрем дене!!
2. Торъял вел куштымаш
3. Медведево вел марий куштымаш.
Васли кугыза. Ну, родем, пошкудем-влак, икмыняр жап гыч меат каен колтена. Мемнам Киров велын Малмыж районыштыжо унала вучат, а тарваныме деч Малмыж вел куштымашым ончыч рӱжге кушталтен колтена
1. Малмыж вел марий куштымаш
2. Морко сӱан сем
Васли кугыза. Таче пеш сай шогылтна, ынде мыланнат каяш жап. Тиде сурт оза-шамычлан унам ыштымыштлан моткоч кугу тау. (Кара-шамыч вуйым сават) Кужу ӱмырда лийже, еш сандалыкда поян лийже.
Оза кугыза: Васли кугыза, шого, шого, ончыклык илышна могайрак лиеш?
Васли кугыза. Ончыкылык илышда? Ончыкылык верч мемнан марий шамычлан чот шогыман. Марий сандалыкнам арален кодаш манын кушкын толшо тукымым туныктен шогышаш улына, Ме вет тӱня мучко коштшо улына. Шуко ужаш логалын. Но тыгайым, кунам пасушто шурно олмеш коншудо кушкын шогалеш, тидым ужын шӱм ишалтеш. Сандене пашам чот ыштыман. Тунам киндат лиеш, пайремат лиеш!
Озавате ден кугызаже. Пеш чын ойлышда. Вуйым огына саке. Илышна сай могырыш вашталтеш ман ме ӱшанен кодына! (Оза-шамыч кара-шамычым ужатен колтат. Нуно гармоньым шоктен каят. 10, 20, 30, 40 – тошто марий куштымашым калык ден пырля куштен каят.Оза кугыза ужатен луктеш).
Озавате. Славик изай, толын шуыч коеш. Тол, эрте ончыко.
Карт кугыза. Шорыкйол пайрем дене, Микал шольо, Начи шӱжар, поро пошкудо, родо-тукым-влак!
Озавате. Славик изай, могайрак тыланымашет лиеш, ойлен пу.
Карт кугыза. Теве ынде, Шорыкйол кече, тыйын лӱмешет кочкышым погышна, сортам чӱктена, ешлан эсенлыкым, тазалыкым пу, вӱта кӧргӧ вольыкым, шурно перкем, кожла тич мӱкш перкем пу. Осал, неле чер деч арален, осалым тупынь покто, поро шонымашнам мелын кондо. Умбакыжат ӱстембалне кинде-шинчал дене вольык перке деч ида кодо. Эсен лийже.
Озавате. Пеш кугу тау, кугызай, поро шомакетлан.
Оза кугыза. Пеш сайын ойлен пуышыч, шичса ӱстелтӧрыш, мелнам кочса, теве пурам подыл колто.
Карт кугыза. (Озавате пурам йӱкта.) Чесда пеш тамле. Мелнадат, пурадат пеш тамле.: Шорыкйол пайремда пилан да пайдалын эртыже,(залышке) Тек У ийыште кажне ешыште тичмаш пиал, моторлык, сылнылык, тазалык лиеш. Вес Шорыкйол марте сайын илыза.
Озавате ден кугыза калык дене чеверласен ,чеверласымаш муро йоҥга.
Ансамбль мура.
Озавате. Чеверын.