Тошто марий сем йонга, тиде сем йўкешак вўдыш?-влак пайрем касым почыт.

Вўдыш? рвезе. Ик пайрем весым алмашта. Таче мемнан деке Кичке пайремна толын шуын. Тиде пайрем дене мый да (вўдыш? ўдырын лўмж?) чыладамат уло кумылын саламлена, мемнан деке пырля ушнаш ўжына.

Вўдыш? ўдыр. Ме (вўдыш? рвезын лўмж?) дене тиде пайремын шочмыжо да тудым пайремлаш тў?алме нерген изишак каласкален пуэна.

Шошо кече толмо да пўртўсын помыжалташ тў?алмыже шертне пеледме жап дене кылдалтын. Ты пагытыште кечат утларак шке волгыдыжым мландўмбаке шара, шокшым конда, чыла илыше-влакым куандара.

Вўдыш? рвезе. Кичке але Шертне пайрем, рушлаже тудым Вербное воскресение маныт, христиан религий дене кылдалтын да тўня мучко шарлен, пайрем семын нылымше курым гычак палемдалтеш.

Вўдыш? ўдыр. А лектын тиде пайрем тыгерак: шошо кечын Иисус Христос Иерусалимыш толын, оласе калык тудын кайыме корнўмбакыже пальме лышташан укшым кышкен, Юмынэргым куанен вашлийын. Иисус Христосын илышыштыже лийше тиде татым шарныме лўмеш ты пайрем шочын. Российыштат тудым кумдан пайремлат, а пальме лышташ олмеш шертне укшым кучылтыт. Вет тиде вондер шошым эн ончыч помыжалтеш да пеледалташ тў?алеш.

Вўдыш? рвезе. Марий-влак ты шошо пайремым, черке йўлам кучаш тў?алмекышт, эртараш кумыла?ыныт. Тудым калыкна пагален вашлиеш, пўртўс ылыжмылан куанен, веселан эртара. Кичке пайрем Кугече деч ик арня ончыч рушарнян толеш да ик кече жап шуйна. Тудо Кугу пўтым мучашыш конда.

Вўдыш? ўдыр. Пайрем радамыште кугу йўла уке гынат, марий-влак ты кечын икмыняр тошто йўлам шуктат. Южо вереже тошто марийын да тынеш пурышо-влакын кумалме радамышт икте-весыштым ешарен толыт.

Вўдыш? рвезе. Эн ончычак кажне суртоза эрдене шертне укшым тодыл конда, вара, тудым черкыште шнуя?ден, м??гыштыж? юмылукышко пышта.

Вўдыш? ўдыр. Но туддеч ончыч тудо шке сурт-печыж гыч тўрл? осалым да кўлеш-оккўлым поктен луктеш. Тиде шотым уло ял дене эртарат, рвезе-влак кажне суртын печыжым, капкажым шертне укш дене лупшал-лупшал коштыт, южо кундемыште п?ртышкат эрыктыме шот дене лектын пурат. Озавате-влак нунылан шке ямдылыме кочкыш-йўыш сийыштым, тауштен, пуэн колтат.

Вўдыш? рвезе. Вара нуно ял мучаште тулым олтат, тушан шертне укшыштым йўлалтат да тиде тул гочынжо т?рштылыт, озавате-влакын пуымо кочкыш-йўышышт дене сийлалтыт. Тыге осалым поктымо йўла шукталтмылан шотлалтеш.

Вўдыш? ўдыр. ?дырамаш-влак м??гыштышт тўрл? кочкышым ямдылат, тоштые?ым уштат, Юмылан кумалыт. Тидым шотыш конден, суртоза шкеак Юмылан кумалын пелешта.

Вўдыш? рвезе. А ынде Кичке пайрем жапыште эртарыме йўла-влакым ончалаш темлена. Тыште марий ялын ик суртыштыжо суртозан, озаватын, нунын эргышт ден ўдырыштын, ялысе рвезе-влакын, оза-влак деке толшо уна-влакын тиде кечын мом да кузе ыштымыштым, нунын тиде пайрем деке кумылыштым, пагалымыштым, й?ратымыштым ончыктена.

Калык ончылно марий сурт-печысе, п?ртыс? декораций. Эр. Озавате ко?га ончылно тўрл? кочкыш-йўышым ямдыла. Суртоза кыдеж гыч лектеш

Суртоза. Кува, таче Шертне пайремна толын шуо вет… Мом вара эн ончычшо ышташ тў?алына гала?

Озавате. Мо, ондакше шертне укшым тодыл кондыманыс. От пале мо? Вара тудын дене черкыш кайыман. Тудым батюшка святой вўд дене шнуя?да… Мий, писынрак кидет-шўргет муш, тиде пашам ыштенак толман.

Суртоза. Й?ра, кайышаш туалгын…

Суртоза мушкылтеш да, вургемжым чиен, лектын кая.

Озавате. Эргым, ўдырем, кынелза! Пайрем кече годым шуко мален кияш ок й?р?. Тўрл? сомылжо пеш шуко уло… Теве рвезе-шамыч ял мучашке погынаш тў?алыт. Эргым, тыят почеш ит код.

Оза-влакын эрге ден ўдырышт кынелыт, иктыже ик могыр гыч, весыже – весе гыч, лектын шогалыт.

Эрге. Й?ра, авай… Кочкынжо шуктем мо?

Озавате. Акат дене пырля шокшо мелнам, когыльым. шўрым кочса, пурам йўза. Але рвезе-влакын йўкыштат шоктен огыл… Орол п?рт ончыко эркын-эркын погынен шуыт, очыни.

Йоча-влак кочкаш шинчыт.

?дыр. А мыланемже таче мом ыштыман, авай?

Озавате. Тыланетат сомыл лектеш, ўдырем… Вольык сомылым ыштен пурыман. Ачат шертне укшым конда да ме коктын вольыкым лупшалаш лектына. Ялысе рвезе-влак варарак лектыт да суртла еда осалым покташ тў?алыт.

?дыр. А вольыкшым молан лупшалман, авай?

Озавате. Ушкална ш?ран лийже, презым ыштыже манын. Шорыкна-влакат йыгыр дене пачам кондышт, сай тазалыкан, нугыдо да кужу межан лийышт.

Эрге. Те?гече Семонват кувавай суртыштыжо шертне укш дене чыла луклам перкален лектам мане. П?ртын кажне луклажым молан тыге ыштат?

Озавате. Меат тидыжым ыштыде она кодо, эргым… Шертне але пызле укш дене п?ртышто лупшкедылмаш осал улмым л?дыктылмаш лиеш. Тыге суртышкына тўрл? кўлдымашыже да черже, локтымашыже пураш лўдыт да кора? каят. Ме шкенан тажалыкнам, илышаш пўрымашнам, ончыкылыкнам переген коден кертына… Мий, эргым, кочкын-йўын темынат гын, рвезе-влак тўшкашкет курж веле.

Эрге. Й?ра, авай (лектын кая).

Озавате. А ме, ўдырем, вольык сомылым ыштен пурена (вургемыштым чиен, п?рт гыч лектыт)

Изирак пауза. П?ртыш озавате, ўдырышт, изиш варарак суртоза, толын пурат.

Озавате. Шертне укшет дене сомылетым шотеш кондышыч?

Суртоза. Лие. Кува, теве укшымат тодыл кондышым, черкыштат службышто шогышым, святой вўд денат шнуя‰дыктышым. Калыкат тидланак лийын шуко погынен ыле.

Юмо?а шогымо ш?рлыкыш шертне укшым вера?да, икмыняржым ўстембаке пышта.

Озавате. Туалгын вольык тупым лупшал пурышаш, сурт-печыште осалым поктен колтышаш. Лектына, ўдырем, тыланет коча-кованан тошто йўлаштым шукташлан тунем шогыман. Кугыза, изиш варарак кочкаш шинчына. Пыртак вучалте.

Суртоза. Айда, лекса веле. Тыгай йўлам кечывал деч ончыч ыштыман. Мый Юмылан шомакым пелештем, тиде кечылан й?рш? молитвам лудам.

Озавате шертне укшым налеш, ўдырж? дене пырля п?рт гыч лектыт. Суртоза юмылук ваштареш шогалеш да кумалаш тў?алеш.

Волгыдо Кугече арня толын шумо кечын эр-кас каласыме шомакнам, Кугу Юмо, нал. Пылпомышсо Кугыжа, чынлан туныктен йывыртыктыше шўлыш. Тый чыла вере улат, чыла ситарет, керек-могай порылыкат Тый дечет лектеш, илышым Тый пуэт, к?ргышкына толын пурен иле, чыла осал дечат мемнам эрыкте, Поро Юмо, мемнан чоннам утаре.

Эн святой Троице, мемнам серлаге; господь Юмо, язык деч мемнам эрыкте; АшнышеЮмо, мемнан осалым ыштымынам кудалте; Святой Юмо, толын, шке лўметверчын, черна деч мемнам паремде. Юмо, серлаге. Юмо, серлаге. Юмо, серлаге. Тау ачалан, Эргылан, святой Шўлышлан, кызытат, керек-кунамат, курым-курым мучкак. Аминь. (3 гана ыресла)

Изиш лиймек, п?ртыш озавате дене ўдырж? пурат.

Озавате. Кызытеш чыла сомыл шукталтме гае чучеш. Кугу пўтын пытартыш арняже толмо дене изиш сайрак да поянрак чесым погышым. ?стелтєрыш шичса, эр кочкышым ыштена.

Суртоза ден ватыже, ўдырышт кочкаш шинчыт. Тидын годым уремыште воштыр дене лупшымо, кычкырал колтымо йўк-йўан шокташ тў?алеш. Изиш лиймек, пєртыш ялысе рвезе-влак пурен шогалыт. Нунын кидыштышт шертне укш кормыж.

Ик рвезе. (Суртозан лўмж?) чўчў, (Озаватын лўмж? олмеш суртозан лўмж?) ват е?гай, ял мучко осалым поктымо йўлам шуктен, тендан суртышкыда шуна. Лиеш мо тиде пашанам тў?алаш?

Суртоза. Пеш й?ра, пеш й?ра, шольым-шамыч! Тау толмыланда, кўлешан пашам ыштеда. Тў?алза веле, мо кўлеш гын, йодса. Меат шке жапыштына пе-еш коштына ыле. Шертне да пызле укшым налын, ял мучко, п?рт еда осал поктен куржталынна.

Вес рвезе. А мемнан мо кўлешыже пеленнак. Тудын дене чыла кўлдымашым, осалым, черым кожгалтарен колтена (ончыл лукыш кая да укш дене лупшал-лупшал колта).

Кумшо рвезе. А мыланем суртышто улшо е?-шамыч ўмбач осалым поктен колтыман.

Радам дене суртозан, озаватын, ўдырыштын тувыр урвалтыштым кучен, воштыржо дене икмыняр гана лупшалеш. Тидын годым икмыняр гана «Осалже кайыже! Осалже кайыже!» манын кычкыралеш. Рвезе-влак п?ртын кажне лукышкыжо воштырышт дене шуыт, южым лупшен, омса деке чакнат.

Озавате. Кугу тау, шольым-шамыч, суап пашам ыштымыланда… Толза ынде, пайрем сийым тамлен ончыза.

Ик рвезе. Тау, (Озаватын лўмж? олмеш суртозан лўмж?)-ват е?гай, жапна шагалрак да, ўстелт?рышт? шинчен, тыйын сиетым авызлен огына шукто. Вес суртыштат мемнам вучат.

Озавате. Туалгын пеленда пуэн колтышаш. ?дырем, рве-шамычлан когыльым, мелнам, туарам, изи шовычыш вўдылын, кучыкто. Мый теве нунылан шо?ын шинчыше пуранам темен пуэм.

Озавате рвезылан пура ле?ежым, ўдырышт кочкыш вўдылкам, кучыктат. Рвезе-влак шурген (осалым поктен) лектын каят. Суртоза нуным ужатен лектеш. Изиш лиймек, м?‰геш пура, пеленже – уна-влак. (Уна семын икмыняр п?ръе? ден ўдырамаш лийын кертыт)

Суртоза. Й?ра, ик паша шукталте… Кува, уна толын, вашлий!

Озавате. О-о-о, к? толы-ын! Толза-толза, (уна-влакын лўмышт), родем-шамыч, ончыко эртыза. Таче, уна-шамычын толмыштым палыме семынак, пайрем чесым погышым. ?дырем, (уна-влакын лўмыштым ойла) вургемыштым кудашаш полшо, ишкыш сакале.

Уна-влак. Поро кече лийже (суртозан да озаватын лўмышт), илымаш-кутырымашда могайрак, таза-эсен улыда?

Суртоза. Юмылан тау, тудын аралтышыж дене чыла сай. Тендаланат пеш тау толмыланда, монден огыдал.

Озавате. Шкеже вара кузерак улыда, родем-шамыч?

Уна-влак. Тау тыланда (суртоза ден озаватын лўмышт), мемнан верч азапланымыланда. Юмо дене пырля илет гын, чыла сай. Юмыжо чоныштет лийже…

™дырамаш уна. Кугече пайремет шуэш вет, тоштые‰ым уштыман. Меат тендам шкенан деке ўжмыла толна, (суртозан лўмж?)-вате е?гай.

Озавате. Пеш й?ра, пеш тау, (оза лўм)-ват шешке. Тоштые?ым уштыман тудо. Миена-миена, Кугече кечын Юмын йўлам шуктыман тудо. Теве кызыт гына ял рвезе-влак осалым поктен колтымо йўлам шуктышт, уло п?ртым, ешым эрыктен кайышт.

Суртоза. Толза, эртыза покшекрак, пагалыме уна-шамычем… Кува, (уна-влакын лўмыштым ойла) шуктымо пўретым йўктышаш.

Озавате. Кугыза, тыге йолўмбалне шогышыла йўктет мо? Шынде ўстелт?рыш чыламат, шкежат ончык шич. Пўрыжым мый тыманмеш конден шындем.

Кыдежыш лектеш, изиш лиймек, пўр? ле?ежым да пу коркам конден шында.

Озавате. Кугыза, пўрыжым темкале, мый шўрым волтем.

Суртоза уна-влаклан пўрым йўкта, ватыже кўмыжыш шўрым волта, уна-влак ончыко шында, кажныжлан совлам пуа. Уна-влак кочкыт, йўыт.

Ик уна вате. (Суртоза ден озаватын лўмыштым ойла) пайрем сийыштым тамлен ончышна, пеш тау, (Суртозан лўмж?—ват е?гай. Ынде муралташат лиеш, очыни.

Вес уна вате. (Озаватын лўмж?) когыльыжак (але вес кочкыш) пеш тутло. Кажне гана толмем годым й?ратенак кочкам… Пайрем мурым шергылтарена мо вара? Туге вет, (озаватын лўмж?)?

Озавате. Чон каненак, ласканак муралтыза, родем-шамыч. Меат вара кугыза дене иктыж мурым муралтена.

Уна-шамыч дене оза-влак, алмашлалт, тўрл? мурым мурат. Муро текст да сем кажне кундемын шкенжын лийшаш.

Уна-влак мурат:

Айда каена, тумо, каена!

Мом кает – вожна кужу.

Айда каена, писте, каена!

Мом кает – вуйна шала.

 

Айда каена, шоло, каена!

Мом кает – вожна шала.

Айда каена, (п?ръе‰ унан лўмж?), каена!

Мом кает – оза куча.

Суртоза ден озавате мурат:

Ой, куп лў?га, куп лў?га,

Куп ок лў?г?, куэ лў?га.

Куэ лў?га, куэ лў?га,

Куэ ок лў?г?, парча лў?га.

 

Парча лў?га, парча лў?га,

Парча ок лў?г?, лышташ лў?га.

Лышташ лў?га, лышташ лў?га,

Лышташ ок лў?г?, ме лў?гена.

Вўдыш? рвезе. Пагалыме уна-влак! Те кызыт гына Кичке пайремын икмыняр палыжым ужда.

Вўдыш? ўдыр. Илыш-йўла южгунамже вашталтын, изишак весемын, но тиде пайремын йўлаже курым дене аралалтын да таче кече мартеат ик семынракак шукталт толын.

Вўдыш? рвезе. Тидын дене пайрем каснан ыштышаш пашаже тичмашынак шукталте…

Вўдыш? ўдыр. … да тидын дене ме тендан дене порын чеверласена.

Вўдыш? рвезе. Пагален толмыланда пеш кугу тау. Толза тышке вес ганат, ида мондо шке йўладам.

Пайрем кас мучашлалтеш, тўмыр-шўвыр сем шокта.