Ӱярня марий калыкын ик эн тошто пайремже.
Тудо телым ужата, шошым вашлиеш. Кечышот почеш Ӱярня — куснылшо пайрем. Тудо Шорыкйол эртыме деч вара шым арня гыч пура, февраль-март тылзылаште толеш.
Марий драматург да писатель Арсий Волков «Илыш толкын» романыштыже Ӱярням пайремлыме нерген тыге возен:
«Ӱярня толын шуо. Теле дене чеверласыме арням Крешын велне кумдан палемдат. Оза-влак, пайрем чесым ямдылен, унала толшо мӱндыр родыштым ончат, пошкудышт дене ваш йӱын-кочкын коштыт. Ӱярня годым Кандратий Васлий тӱрлӧ мыскара дене калыкым воштылташ йӧратен. Шоҥгын колымекыже, Оляй Миколай тудын койышыжым коеш. Тудо изи капан, моткоч мыскараче еҥ, Кандратий Васлий дене кугу родо ыльыч. Йолташ деч посна кодмекыжат, тудо ыш лыплане. Пайрем годым калыкым воштылташ манын, Оляй Миколай имне шӱйыш да тупыш шӱкшӧ йыдал ден тошто выньыкым сакален. Ял мучко мурым мурен кудалыштын:
Ӱярня — йор-йор-йор!
Мелна – чож-чож-чож!
Пӧрт еда пуреден, суртоза ден ешыжым шошо пайрем дене саламлен. Поро сугыньжылан таум ыштен, тудым когыльо, мелна дене сийленыт.
Ӱярнян эн тӱҥ модышыжо Яку коремыште эртен. Каче-влак курык тайылыште мунчалташ кужу вара-влакым ныл кутышын йыгыре шуйдарен пыштеныт да вӱд дене кылмыктен ягылтареныт. Ӱдыр-рвезе-влак, кок вараш ваш шогалын, иян корно дене писын мунчалтен воленыт. Яку кӱкшакаште – кече мучко йӱк-йӱан. Эр гычак йоча-влак юарлаш тӱҥалыт. Кечывал деч вара рвезе калык гармонь дене погына. Тыште кас марте куштымо, мурымо йӱк шергылтеш».