Имне дене кудалыштыныт, курык гыч мунчалтеныт
Марий Ӱярням, ожнысо пагытысе семынак, имньым кычкен кудалыштмаш да курык гыч мунчалтымаш дене почмо. Лӱмын келыштарыме изирак тайылеш ӱярняварам ончылгоч пыштыме, мунчалташ издерат, кӱнчылат, олым мешакат лийыныт. Йошкар-Оласе Юмынйӱла ушемын тӱҥ онаеҥже Юрий Тушнурцев кумалтышмутым каласен, кугурак семын шкежак эн ончыч курык гыч мунчалтен волен. Ӱярнявара дене тӱҥ шотышто ӱдырамаш-влак мунчалтеныт, издерыштым торашкырак колташ тыршеныт, тыге лиеш гын, ӱмыр кужу лиеш маныныт, пакчаште, пасушто лектыш сай лийже манын пелештеныт.
Курык воктенак «карта паҥгала» модаш верым келыштарыме ыле. Туштак изижат-кугужат юарлен модыныт.
Тыланымаш мут шергырак
Тӱвыра да рӱдӧ паркын Кеҥежымсе эстраде аланыште уна-влакым кинде-шинчал дене вашлийыныт. Шорыкйол деч вара шым арня гыч толшо калык кечышот почеш Шошын икымше пайремже дене ончаш толшо калыкым Тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Игорь Садовин, Марий тӱвыра рӱдерым вуйлатыше Василий Петров саламленыт, поро илышым, еш пиалым да сурт-печыштат, паша верыштат шулыкым тыланеныт.
Ӱярня – унам вашлийме да уна лийме пайрем
Яндар кап-кылеш пайрем вургемжым чиен, чеслан поян ӱстелым поген, марий еш лишыл але мӱндыр унажым вашлийын. Ӱярня пагытлан ӱян поян сийжым погаш йӧнжӧ лийын: тиде жаплан ушкал лийын, тугеже ӱй, шӧр-торык лийыныт. Унам вашлийын моштымо татым «Икымше ӱдыр йӱыш» йӱла почын пуэн. Марлан лекше ӱдыр Ӱярня пайремлан ача-ава суртыш у статусан – вате лӱм дене — икымше гана толеш. Пырля у лишылже-влак улыт: пелашыже, ача-аваже. Тиде кӱчык сценкыште ончышо-влак марий калыкын вес, киндым вашталтыме, йӱлажымат шекланен шуктышт, очыни. Тидын годым поро вашлиймаш пайрем муро, чӱчкалтен колтымо марий семӱзгар почеш эртыш. Театр сынан постановкым Марий Элын сулло артистше, рӱдерын режиссер-постановщикше Валерий Григорьев возен да шынден. Рольым Рӱдерын пашаеҥже, тӱвыра да студент-влак модыныт.
Ӱярня – ӱян, мелна арня
Пайрем годым рӱдолаште илыше да уна-влак коҥгаште кӱэштме шокшо мелнам тамлен кертыныт. «Марий сийгудо» ресторан куснылшо коҥгам пайремыш конден, а мотор марий ӱдыр-влак команмелнам, шӱрашан мелнам тыштак кӱэштын луктыныт, калыкым сийленыт. Юлсер кундем «Шайра» коллектив Ӱярня пайремыш толеш, рӱдолаште илыше калыкым шокшо, вужгата мелнаже дене сийла.
Советский район гыч Галина Волкова марий кочкышым кова-коча годсо рецепт почеш путырак тамлым ыштен мошта. Тидым марий мероприятийлашке коштшо еҥ-влак палат. Ӱярняш тудо уржа ложаш гыч ыштыме тӱрлеман изи когыльым, команмелнам конден ыле. Тау тудланат.
Ӱярнян ӱян, мелна арня улмыжым «Ӱярня мелна» конкурс ончыктен. Тушко чылаже 25 тӱрлӧ мелнам, тыгак когыльо ден ӱячам конденыт. Теве Параньга район Лажмарий ялысе тӱвыра пӧртын «Локама» фольклор ансамбльын кажне участницыже мелнам кӱштын. 12 тӱрлым конденыт. Кужу ӱстембалым сий дене теменыт. Конкурсын моло участникше-влакат моткоч тыршеныт.
Жюри еҥ-влак: Марий кугыжаныш погынын аппаратыштыже тыршыше, марий калыкын эртыкшым сайын палыше, Марий Элын калык писательже Александр Петров, шанчызе Ольга Калинина, Марий тӱвыра рӱдерын пӧлкажым вуйлатыше, журналист Раисия Николаева — тыгай иктешлымашым ыштеныт:
1 вер дене Параньга районысо Янгетсола тӱвыра пӧртын «Ший шымаш» фольклор ансамбльже налын.
Палемдыман: тиде ансамбльым Эльвира Захарова вуйлата. Кугезынан йӱлажын шот-радамжым сайын палат, вургемышт, муро ден куштымашышт, койыш-шоктышышт шӱдӧ ий ончычсо жапыш пӧртылта. Куд мелнам презентоватленыт. Тиде – «Розман», «Шӱррай», «Верзой», «Шогел» да «Лидуш» мелна.
2 верыште –Лажмарий ялысе тӱвыра пӧртын «Локама» фольклор ансамбльже.
3 верым Тошто Торъял тӱвыра пӧртын «Ший оҥгыр» да «Шайра» фольклор коллектив-влак налыныт.
Ӱярня пайремым кӱшнӧ каласыме коллектив-влак дене пырля «Падыраш» йоча, «Чон оҥгыр», «Мур пеледыш» фольклор, «Ныжыл сем» калык, «Марий памаш» калык лӱман фолькло этнографий, Т. Дмитриева лӱмеш «Эрвел марий»мурышо да куштышо калык ансамбль-влак сӧрастареныт.
Пайремым «Ӱярня каен! Ӱярня каен! Вес ийыште тол!» манын, олым дене пырля шӱкшакым, куштырам йӱлалтыме дене мучашлыме.
