У пӧлка икшырымын тырша
Тений июнь гыч тӱвыра да шанче тӧнеж-влак ик кугу проектым илышыш шыҥдараш тӱҥалыныт – марий йылмын корпусшым возат. Але вес семынже манаш гын, компьютер марий йылмым чын палыже, кусарыже, возыжо да лудшо манын, кугу паша шукталтеш. Тиде проект яра вереш шочын огыл – Марий калыкын Х съездын резолюцийыште марий йылмым арален кодымаште да самырык-влакым тудын деке шӱмаҥдымаште у технологийлан эҥертыме нерген палемдыме. Тиде кугу сомылым финн-угор тӱняште йылмым вияҥдымаште у технологийым кучылт моштымо дене кумдан палыме А.В.Чемышевлан ӱшаныме. Тӱвыра рӱдер пелен почмо марий йылме ден тӱвырам у йӧнлан эҥертен вияҥдыше пӧлкам лач тудо вуйлата. Тудлан кӱшнӧ каласыме проект-влакым илышыш шыҥдараш Геннадий Сабанцев ден Василий Семенов полшат. МарНИИЯЛИ велым тиде сомылым виктараш О.А.Сергеевын вуйлатыме шанче-шымлыше пӧлка кугу полышым пуа. Рӱдер пелен почылтшо пӧлка шке пашажым Яндекс кампаний дене 10 томан «Марий-руш мутерын» электрон версийжым пуртымо шотышто ойпидышым ыштен. 5 сентябрьыште Яндекс.Переводчик сервисыш марий йылмым пуртымо. Тыге марий йылмынам 85 йылмыш кусараш йӧн уло, тидлан компьютер полша. Тидыму пӧлкан икымше кугу сеҥымашыже семын палемдаш кӱлеш.
А.Чемышевын презентаций сынан пресс-конференцийыште ойлымыж почеш, машин марла чыла чын кусара манаш огеш лий, семантике велым технике мутым огеш шиж, тыште мемнан, йылмынам пагален да аклен моштышо-влакын, полышышт кӱлеш. Чын огеш кусаре – полшо, кӱлеш кнопкым темдалын, чын возо. Ушан компьютер чыла умыла, вескана чын кусара.
Волонтёр-влак деч полышым вучат
Марий йылмым компьютер деке лишемдымылан кӧра самырык тукымын йылмым тунемме деке интересышт кушкеш манме кугемден каласыме огыл. Теве студент, олаште илыше марий ача-аван икшывыжеМихаил Кудрявцев шке кумылын марий операционный системым ышта, тидыже, у версий лекмеке, тудым кӱчык жапыште марий йылмыш локализоватлаш йӧным пуа. А.Чемышев компьютер полшымо дене йылмым вияҥдыме йодышым национальный Президент школышто тунемше-влак коклаштат сайлан шотлен ойлен. «Сай сӱретче але семӱзгар шоктышо веле огыл, компьютер дене виян пашам ыштен моштышо специалист лийыт гын, моткоч пайдале лиеш», — палемден Андрей Валерьевич. Вашмут семын Президент школым вуйлатыше Л.Иксанова каласен:
— Мемнан дене пашам ышташ кабинетым да ныл компьютерым ойырен кертына.
Тыгак А.Чемышев марий йылмын морфем мутержым, йылмын синтаксис анализшым ыштыме нерген палемден. Йылме корпусым ыштымаште тиде – кугу ошкыл. Сандене текстым возымаште, сылнымутан книга-влакым «цифрыш» пыштымаште да т.м. сомылышто шке кумылын полшышо-влакым вучат. Тӱшка паша лектышан лийшаш. Тидымак палемденыт саламлыме мутым ойлымышт годым тӱвыра рӱдерым вуйлатыше Н.В.Пушкина ден МарНИИЯЛИ директорын алмаштышыже Л.Я.Григорьева.
Пресс-конференцийыште шанчызе, туныктышо, лудмывер да СМИ пашаеҥ, студент-влак лийыныт. Тыгак Шупашкар, Озаҥ олала гыч уна-влак толыныт, чыла йодышлан проект вуйлатыше деч раш вашмутым налыныт.
Марий йылмызе-влакын шочмо йылмыланна у шӱлышым пуымо пашашт умбакыже шуйна.
