Марий калык да тудын йылмыже нерген материал Филипп Иоганн фон Страленбергын (1676-1747) «Европа да Азийын йудвел да эрвел ужашышт…» книгаштыже уло. Шкеже пленыш логалше швед офицер лийын. Тобольскышто 13 ий илен да тӱрлӧ шымлымашым эртарен. Шымлымашыжым иктешлен да 1730 ийыште Стогольмышто книгам луктын. Тиде книга кызыт Санкт-Петербургышто Российысе национальный библиотекыше уло. Немычла возымо книгаше 15 марий шомак уло — 10 марте чот мут-влак да юмо, ача, ава, эл, марийшомак-влак.
Марий йылме нерген икмыняр материалым 1774 ийыште лекше книгаштыже историк Иоганн Фишер (1656-1746) возен коден. Моло дене пырля книгашке 38 марий шомак логалын: 1 гыч 10 марте, 100, 1000 чот мут, юмо, тул, вӱд, ер, пулдыр, пыл, йылме, пий, пырыс, имне, комбо, лудо, чыве, ушкал да тулеч моло.
Корнымкоштшо Иоганн Георги (Иван Иванович Георги) (1729-1802) возымо книгаштыже 44 марий мут возалт кодын: вате, марий, шергаш, карт, керемет, аҥа, да т.м.
Академик, пӱртӱсым шымлыше Иоганн Петр Фалькын (1725-1774) возен кодымаштыже 21 марий шомак уло: шыдаҥ, шӱльӧ, шож, пурса, йошкарушмен да т.м.
Марий шомакым кагаз ӱмбалан возен кодымаште кугу суапым шанчызе Петр Симон Паллас (1741-1819) ыштен коден. «Описание растений российского государства (1786) книгашке икмыняр марий шомак логалын: кож, пызле, писте, ваштар, куэ, нӧлпӧ, шопке, шоло.Но П.Палласын марий йылмылан эн кугу суапше — тудын кок томан мутерже. Ты книгашке 200 йылме гыч тӱрлӧ мутым пуртымо. Тыге йылме коклаште 63 номер дене марий йылме пурталтын. Тышке, чыла диалект вариантым шотлаш гын, 524 марий мут логалын.Мутлан: война — сар, вурс,сӧй; лес — чодыра, шурга, козла, кожла.
Историк Герхард Миллер (1705-1783) «Описание живущих в Казанской губернии языческих народов, яко то черемис, чуваш и вотяков…» (1791) книгашкыже 33 марий мут верештын: ошпу, шыркама, шурка, шӱвыр, юмо, Озаҥ, Упӧ, Чолман, Виче, Юл да т.м. Тудын книга мучаштыже»Словарь на татарском, черемисском, вотяцком, пермском, зырянском языках с российским переводом» пуалтын. Словарьышке чылаже 308 мут пурталтын.
Тидын дене XVIII курымышто посна марий мут-влакын тӱрлӧ книгалаште кучылтмым кошарташ лиеш. Тиде марий йылмын кагаз ӱмбак пышташ тӱҥалмын тӱҥалтышыже лийын.
(И.Г.Ивановын «Марий литератур йылмын тӱҥалтыш ошкылжо»книга гыч).